Οι ρίζες μιας επιχείρησης είναι η κουλτούρα της

Οφέλη από μια υγιή εταιρική κουλτούρα

Μια υγιής εταιρική κουλτούρα φέρνει πολλά οφέλη στους εργαζόμενους, καθώς και στην επιχείρηση. Όταν μια ομάδα μπορεί να μοιραστεί τις προκλήσεις και τις επιτυχίες, τα μέλη συχνά αισθάνονται ότι αποτελούν μέρος μιας συλλογικής προσπάθειας εμπνευσμένης από έναν κοινό στόχο. Μια ισχυρή, υγιής κουλτούρα θα αυξήσει την παραγωγικότητα και κατά συνέπεια τις πωλήσεις της εταιρίας. Ακολουθώντας ένα κοινό σύνολο αξιών, θα αναπτυχθεί μια κουλτούρα που ικανοποιεί και εμπνέει την καινοτομία. 

Γνωρίζαμε πάντα ότι η εταιρική κουλτούρα ήταν μια από τις πιο ισχυρές πηγές ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Το νέο είναι ότι για τις καλύτερες εταιρείες, έχει γίνει φάρος. Μετά την πανδημία, φάνηκε περισσότερο από ποτέ η ανάγκη να έχει μια εταιρία μια υγιή κουλτούρα. Στην εποχή της απομακρυσμένης εργασίας, η δύναμη της ομάδας και η ευσυνειδησία του εργαζόμενου είναι τα κλειδιά για να βγει μια επιχείρηση από αυτή την πρόκληση με τις λιγότερες απώλειες. Όταν μια ομάδα αισθάνεται συνδεδεμένη, η εταιρία γίνεται δυνατή, καθιστώντας λιγότερο ελκυστικό για τους υπαλλήλους της να αποχωρήσουν. Η δύναμη μιας εταιρίας είναι το εργατικό δυναμικό της. Όταν αυτό είναι ικανοποιημένο τα αποτελέσματα φαίνονται άμεσα στη δουλειά του.

Κατηγορίες εταιρικής κουλτούρας και παραδείγματα

Όσον αφορά στα είδη εταιρικής κουλτούρας – λέγεται αλλιώς και «οργανωτική κουλτούρα» – οι γνώμες διίστανται μιλώντας για πέντε έως οκτώ διαφορετικές κατηγορίες. Ωστόσο, η επικρατέστερη άποψη είναι εκείνη των Robert Quinn και Kim Cameron που μιλούν για τέσσερις κατηγορίες: 1) την κουλτούρα Ιεραρχίας (Hierarchy Culture), 2) την κουλτούρα Φυλής (Clan Culture), 3) την κουλτούρα Σκοποκρατίας (Adhocracy Culture) και 4) την κουλτούρα Αγοράς (Market Culture)

1) Kουλτούρα Ιεραρχίας (Hierarchy Culture)

Σε αυτήν την κουλτούρα οι αρχές, οι κανονισμοί και οι διαδικασίες είναι καθορισμένες. Οι αξίες που είναι σημαντικές για αυτούς τους τύπους εταιρειών είναι η συνέπεια, η ομοιομορφία και η σταθερότητα. Εδώ, συναντάμε πολλά παραδοσιακά επίπεδα διαχείρισης και δίδεται έμφαση στην ακολουθία της αλυσίδας διοίκησης. Είναι διαδεδομένη κουλτούρα μεταξύ κυβερνητικών οργανισμών και μεγάλων εταιρειών. Πολλές επιχειρήσεις έχουν τουλάχιστον μερικά στοιχεία ιεραρχικής κουλτούρας. Παράδειγμα κουλτούρας Ιεραρχίας είναι τα Mc Donald’s.

2) Kουλτούρα Φυλής (Clan Culture)

Σε αυτήν την κουλτούρα, οι άνθρωποι έχουν πολλά κοινά και αισθάνονται σαν να ανήκουν σε μια μεγάλη οικογένεια. Οι εταιρείες με κουλτούρα φυλής έχουν συνήθως έναν μόνο ηγέτη ή ιδιοκτήτη που θεωρείται και μέντορας, κάτι σαν πατέρας. Αυτό οδηγεί στην πίστη και την υψηλή δέσμευση των εργαζομένων. Οι κύριες αξίες είναι ομαδική εργασία, επικοινωνία, συναίνεση και ανάπτυξη. Επικεντρώνονται στην καθοδήγηση, τη φροντίδα, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι όλα γίνονται μαζί. Σύμφωνα με μελέτες που διεξήχθησαν από τον Angelo Kinicki και τους συναδέλφους του στο WP Carey School of Business στο κρατικό πανεπιστήμιο της Αριζόνα, αυτός ο τύπος κουλτούρας έχει το υψηλότερο επίπεδο ικανοποίησης των εργαζομένων. Παράδειγμα κουλτούρας Φυλής είναι το Netflix.

3) Kουλτούρα Σκοποκρατίας (Adhocracy Culture)

Η λέξη Adhocracy προκύπτει από το «ad hoc» που σημαίνει στα λατινικά «γι’αυτό το σκοπό». Σε αυτήν την κουλτούρα, οι εργαζόμενοι είναι δυναμικοί και δημιουργικοί. Έχουν μια κουλτούρα που ενθαρρύνει την ανάληψη ρίσκων και την καινοτομία. Η προσαρμοστικότητα και οι γρήγορες αντιδράσεις στην μεταβαλλόμενη αγορά, τον ανταγωνισμό και το εξωτερικό περιβάλλον είναι αναπόσπαστο στοιχείο της εταιρικής στρατηγικής σε αυτόν τον τύπο επιχείρησης. Προωθείται η ελευθερία και η πρωτοβουλία των εργαζόμενων, καθώς η ύπαρξη νέων προϊόντων ή υπηρεσιών καθορίζει την επιτυχία αυτής της εταιρείας. Οι αξίες σε αυτή την κουλτούρα είναι η αλλαγή, η ευελιξία, ο μετασχηματισμός και τα καινοτόμα αποτελέσματα. Αυτό που μπορεί να μοιάζει με χάος και αναταραχή στην ιεραρχική κουλτούρα εκτιμάται και αγκαλιάζεται στην κουλτούρα της Σκοποκρατίας. Παράδειγμα κουλτούρας Σκοποκρατίας είναι το Google. 

3) Kουλτούρα Αγοράς (Market Culture)

Η κουλτούρα αυτή κέρδισε δημοτικότητα μεταξύ των επιχειρήσεων στη δεκαετία του 1960. Είναι παρόμοια με την ιεραρχική κουλτούρα με έμφαση στην οργάνωση και τον έλεγχο. Εδώ, τα αποτελέσματα είναι το σημαντικότερο πράγμα. Η κουλτούρα της αγοράς δίνει μεγάλη αξία στις εξωτερικές σχέσεις με πελάτες, προμηθευτές και πιστωτές, πιστεύοντας ότι οι επιτυχημένες σχέσεις θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα της εταιρείας. Οι ηγέτες σε αυτό το περιβάλλον είναι σκληροί και έχουν υψηλές προσδοκίες από τους υπαλλήλους. Συχνά οι στόχοι σχετίζονται με τις πωλήσεις και τα κέρδη. Σύμφωνα με τον Angelo Kinicki, η κουλτούρα της αγοράς είναι ο τύπος κουλτούρας που πιθανότατα θα αποφέρει τα καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα. Παράδειγμα κουλτούρας Αγοράς είναι το Amazon. 

Σημάδια ότι η εταιρική σας κουλτούρα επιδέχεται βελτίωση

Αν ισχύουν κάποια από τα παρακάτω ίσως είνα καλό να ξαναδείτε προσεκτικά την κουλτούρα της επιχείρησής σας:

• Το κουτσομπολιό είναι κάτι συνηθισμένο
• Παρατηρείτε ένα εχθρικό ανταγωνισμό μεταξύ των υπαλλήλων
• Η εργασία καθυστερεί να ολοκληρωθεί
• Οι υπάλληλοι αργούν συχνά ή απουσιάζουν
• Η διοίκηση είναι πολύ μακριά από τους υπαλλήλους
• Οι εργαζόμενοι δεν συνεισφέρουν με νέες ιδέες
• Δεν υπάρχει έπαινος από τη διοίκηση προς τους εργαζόμενους
• Οι συναντήσεις μεταξύ διοίκησης και προσωπικού είναι σπάνιες ή ανύπαρκτες
• Δεν γνωρίζετε σχεδόν καθόλου τους ανθρώπους στην εταιρία σας
• Οι υπάλληλοί σας σπάνια κάνουν μεσημεριανό διάλειμμα
• Υπάρχει κλίμα ασυννενοησίας στην επικοινωνία ανάμεσα στα τμήματα
• Οι υπάλληλοί σας εργάζονται συνήθως εως αργά ή το Σαββατοκύριακο

Ποιά εργασιακή κουλτούρα προάγει τη δημιουργικότητα;

Η θετική εταιρική κουλτούρα αυξάνει τον ενθουσιασμό των εργαζομένων, ενθαρρύνει την καλύτερη παραγωγικότητα και στο τέλος οδηγεί σε καλύτερη απόδοση της εταιρείας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η δημιουργία μιας θετικής εταιρικής κουλτούρας έχει σημασία.

Όλοι σε μια εταιρία θέλουν ουσιαστικά τα ίδια πράγματα: μια διαχειρίσιμη ισορροπία σπιτιού – εργασίας, την ευκαιρία να γίνουν μέλος μιας επιτυχημένης ομάδας και τη δυνατότητα να απολαύσουν τη μέρα τους με αξιόλογους και διασκεδαστικούς ανθρώπους. Για την επίτευξη αυτών των στόχων, οι ηγέτες πρέπει να αναλάβουν δράση για να δημιουργήσουν ένα θετικό εργασιακό περιβάλλον. Το δυσκολότερο ίσως μέρος είναι να διακρίνουν και να εμπιστευθούν τους κατάλληλους ανθρώπους. Εφόσον τους βρουν, δεν έχουν παρά να τους δώσουν την ευελιξία και τα εφόδια για να μεγαλουργήσουν.

Ποιές θεωρούνται επιτυχημένες εταιρικές κουλτούρες; Εκείνες που χαρακτηρίζονται από ανάπτυξη και ανοδική δυναμική αλλά και από υψηλό επίπεδο ομαδικής εργασίας και αφοσίωσης. Έρευνες έχουν δείξει ότι αυτές οι κουλτούρες παρουσιάζουν επτά χαρακτηριστικά.

1. Ο σκοπός της εταιρίας είναι ξεκάθαρος

Οι επιτυχημένες εταιρικές κουλτούρες είναι εκείνες στις οποίες οι εργαζόμενοι έχουν σαφή αίσθηση του σκοπού της εταιρίας και κατανοούν τους άμεσους αλλά και μακροπρόθεσμους στόχους της. Αυτός είναι και ο σκοπός για τη δημιουργία ενός επιτυχημένου branding το οποίο συμπληρώνει το όραμα της εταιρίας κάνοντάς το εύκολα ορατό σε όλους.

2. Η επικοινωνία χαρακτηρίζεται από σαφήνεια, ευγένεια και προνοητικότητα.

Η σαφήνεια είναι ένα ζωτικό στοιχείο στην αποτελεσματική επικοινωνία, διότι είναι σημαντικό τα μηνύματα και οι πληροφορίες να μεταφέρονται με διαφανή, σαφή και συνοπτικό τρόπο. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από πού προέρχεται και πού προορίζεται: διευθυντές προς υπαλλήλους ή εντός ομάδων.

Η ευγένεια είναι μια άλλη σημαντική πτυχή της επικοινωνίας, καθώς επιτρέπει τη μετάδοση μηνυμάτων σε μια ατμόσφαιρα αμοιβαίου σεβασμού.

Προνοητικός είναι κάποιος που σκέφτεται από πριν πώς θα αποφύγει τα προβλήματα. Η προνοητικότητα είναι μια ακόμη κρίσιμη πτυχή ενός αποτελεσματικού τρόπου επικοινωνίας, διότι ο μόνος τρόπος διεξαγωγής μιας παραγωγικής συζήτησης είναι όταν επικεντρώνεται περισσότερο στο τι μπορούμε να κάνουμε έτσι ώστε να λειτουργήσουμε καλύτερα σαν ομάδα. Αυτό σημαίνει ότι όλα τα μέρη στη συζήτηση κοιτάζουν προς τα εμπρός αντί να ασχολούνται με το παρελθόν, πράγμα που θα οδηγούσε σε αντιπαλότητες.

3. Η ανατροφοδότηση είναι πάντα ευπρόσδεκτη

Το γνωστό feedback είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία κάθε εταιρίας. Γιατί; Επειδή τα σχόλια με σκοπό τη βελτίωση ωθούν την ομάδα σε υψηλότερα επίπεδα απόδοσης. Η δημιουργία μιας ανοιχτής εταιρικής κουλτούρας με γνώμονα το feedback απαιτεί από τους ανθρώπους να είναι δεκτικοί στο να δίνουν και να λαμβάνουν ανατροφοδότηση. Καλλιεργείται έτσι μια ατμόσφαιρα συνεργασίας και ευγενούς άμιλλας που έχει σαν σκοπό το καλό όλων.

4. Αγκαλιάζοντας την πολυμορφία

Μια κουλτούρα που αγκαλιάζει την πολυμορφία είναι μια ανοιχτή κουλτούρα που απαρτίζεται από δημιουργικούς ανθρώπους. Οι ηγέτες και τα μέλη της ομάδας αξιολογούν πώς ορισμένες πολιτιστικές διαφορές επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι εργάζονται, επικοινωνούν και αλληλεπιδρούν χωρίς να κρίνουν, να κάνουν υποθέσεις, να κάνουν διακρίσεις ή να εμμένουν σε στερεότυπα.

5. Η ομαδική εργασία θριαμβεύει

Μια κουλτούρα ομαδικής εργασίας επικεντρώνεται σε επιτεύγματα της ομάδας και όχι σε ατομικά, ενθαρρύνει τη συνεργασία και επιτρέπει έτσι την ολοκλήρωση των εργασιών με ταχύτερο, καλύτερο και πιο αποτελεσματικό τρόπο. Όταν υπάρχει ένα ομαδικό πνεύμα, το οποίο καλλιεργείται ως επί το πλείστον από τη διεύθυνση, τότε αποφεύγονται οι αντιπαλότητες και όλη η ενέργεια διοχετεύεται για το καλό της ομάδας.

6. Η αφοσίωση και η πίστη κερδίζονται, δεν απαιτούνται

Η αφοσίωση των εργαζομένων είναι ένα καυτό θέμα μετά την εποχή της πανδημίας. Η αύξηση της αφοσίωσης των εργαζομένων έχει γίνει μια από τις υψηλότερες προτεραιότητες για εταιρίες σε όλο τον κόσμο. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ οι ηγέτες έχουν αρχίσει να εκτιμούν τη σημασία του να έχουν πιστούς υπαλλήλους, έχουν συχνά πολύ περιορισμένη κατανόηση του τι οδηγεί πραγματικά την αφοσίωση των εργαζομένων και του πώς να τη διατηρήσουν ή ακόμα και να την αυξήσουν.

Σε μια έρευνα που ξεκίνησε το 1990 από τον William Kahn, καθηγητή οργανωτικής συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, φάνηκε ότι οι εργαζόμενοι έκαναν τη δουλειά τους με μεγαλύτερη ευσυνειδησία όταν: α) αισθανόντουσαν ότι η δουλειά τους ήταν αξιόλογη, β) η διεύθυνση και οι συνεργάτες τους έδειχναν το σεβασμό και την εκτίμησή τους και γ) είχαν ένα αίσθημα ασφάλειας και αυτοποπείθησης που μπορεί να καλλιεργηθεί μόνο σε ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον. Ο συνδυασμός αυτών των στοιχείων είναι που προάγει τη δημιουργικότητα.

Αρκετά χρόνια αργότερα, αυτά τα τρία στοιχεία παραμένουν στο επίκεντρο των περισσοτέρων θεωριών σχετικά με τη πρόσληψη των εργαζομένων. Το πιο ενδιαφέρον γεγονός όσον αφορά τη δέσμευση είναι ότι η αμοιβή δεν ήταν καν στη λίστα! Το συμπέρασμα για τις εταιρίες παντού είναι το εξής: Η συμμετοχή των εργαζομένων δεν μπορεί ποτέ να αγοραστεί, πρέπει να την κερδίσουμε.

7. Δίδονται ευκαιρίες ανάπτυξης

Οι επιτυχημένες εταιρικές κουλτούρες προσφέρουν πάντα στους υπαλλήλους τους ευκαιρίες ανάπτυξης, τόσο ως προς την εκπαίδευση όσο και ως προς την απόκτηση νέων δεξιοτήτων ώστε να εξελιχθούν ως άτομα ή ως ομάδες.

Οι ευκαιρίες για ανάπτυξη είναι ένας απίστευτα καθοριστικός παράγοντας στη δέσμευση των εργαζομένων. Υπάρχουν διάφοροι τύποι ευκαιριών ανάπτυξης που οι εταιρείες μπορούν να προσφέρουν στους εργαζόμενούς τους:

• τη δυνατότητα αν εργάζονται σκληρά να προχωρήσουν προς πιο υπεύθυνες θέσεις
• τη δυνατότητα να εξελιχθούν στο επάγγελμά τους και να μην μείνουν στάσιμοι
• τη δυνατότητα οικονομικής ανάπτυξης σαν ένα επιπλέον κίνητρο καθώς μπορεί να λειτουργήσει ως δείκτης της αξίας τους για την εταιρεία

Οι εργαζόμενοι αποδίδουν καλύτερα όταν το περιβάλλον είναι προσανατολισμένο στην ανάπτυξη, το οποίο είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό για μια επιτυχημένη εταιρική κουλτούρα.

Τι μπορεί να κάνεις προκειμένου να αλλάξεις την κουλτούρα της επιχείρησής σου;

Ως ιδιοκτήτης της επιχείρησής σας, είναι δική σας ευθύνη να οικοδομήσετε μια υγιή κουλτούρα. Αυτή η διαδικασία θα απαιτήσει από εσάς να ρίξετε μια ειλικρινή ματιά στο περιβάλλον σας. Θα χρειαστεί να αναζητήσετε προτάσεις από τους υπαλλήλους σας οι οποίες θα βοηθήσουν την ομάδα να αισθανθεί ότι ακούγεται και ότι τα σχόλιά τους εκτιμώνται. Στη συνέχεια, θα αξιολογήσετε το επίπεδο των απαιτούμενων αλλαγών και θα αναπτύξετε ένα στρατηγικό σχέδιο για την επίτευξη των στόχων σας. 

Μπορεί να φαίνεται δύσκολο να αντιμετωπιστεί, αλλά υπάρχουν καλά νέα: η αλλαγή της εργασιακής κουλτούρας μπορεί να είναι μια από τις πιο σημαντικές ενέργειες που μπορείτε να κάνετε για μακροπρόθεσμη βελτίωση της επιχείρησής σας. Σύμφωνα με τον David Cummings, συνιδρυτή της Pardot

«Η εταιρική κουλτούρα είναι το μοναδικό βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που είναι πλήρως υπό τον έλεγχο του επιχειρηματία».

Συμπεράσματα

Η κουλτούρα στο χώρο που εργαζόμαστε είναι το Α και το Ω για να μπορούμε να είμαστε δημιουργικοί και να αποδώσουμε στο μέγιστο. Πρώτα απ’ όλα είναι ευθύνη της διοίκησης και αμέσως μετά των εργαζομένων.

Αν είσαι εργοδότης δώσε σημασία στο κλίμα που επικρατεί στην επιχείρησή σου. Τα άτομα που δουλεύουν για σένα είναι πρώτα απ’ όλα άνθρωποι με ανασφάλειες και ανησυχίες, ακριβώς όπως κι εσύ. Μπορούν να κάνουν εκπληκτικά πράγματα αρκεί να αισθάνονται ότι έχουν το σεβασμό των συνεργατών τους και την ελευθερία να προσφέρουν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο. Αποφάσισε τι είναι σημαντικό για την εταιρία σου και παρουσίασε το όραμά σου το με ξεκάθαρο τρόπο στην ομάδα σου έτσι ώστε να είστε όλοι στο ίδιο μήκος κύματος. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα για την εικόνα που δίνεις στους πελάτες σου από μια ομάδα όπου ο καθένας ακολουθεί τους δικούς του κανόνες χωρίς να συνεργάζεται αρμονικά με τους υπόλοιπους.

Αν είσαι εργαζόμενος σε μια εταιρία, παρατήρησε το κλίμα που επικρατεί. Σε εμπνέει ώστε να είσαι δημιουργικός; Νιώθεις ότι η προσφορά σου εκτιμάται; Αν υπάρχουν πράγματα που δεν σου επιτρέπουν να αποδώσεις στο μέγιστο έχεις δύο επιλογές: η πρώτη είναι να προσπαθήσεις να κάνεις κάτι γι’αυτό. Προτείνοντας στη διεύθυνση τρόπους για να βελτιωθεί το κλίμα συνεργασίας ή μιλώντας με τους συναδέλφους σου. Μόνο έτσι, όλοι μαζί, θα κάνετε την καθημερινότητά σας καλύτερη και πιο δημιουργική. Αν αυτό δεν λειτουργήσει, τότε η δεύτερη επιλογή είναι να αναζητήσεις κάτι άλλο που θα σου ταιριάζει περισσότερο. Έτσι θα μπορέσεις στο τέλος της ημέρας να νιώθεις ότι παρήγες σπουδαίο έργο και έβαλες το λιθαράκι σου για ένα καλύτερο κόσμο. Ακούγεται υπερβολικό; Αν σκεφτείς ότι δουλεύουμε περίπου το 30% της ζωής μας, δεν είναι κρίμα να μην το περνάμε ευχάριστα και δημιουργικά;

Σε όποια θέση κι αν βρίσκεσαι σκέψου ότι η εργασία που παράγεις κάνει τη ζωή κάποιων ανθρώπων πιο εύκολη. Ταυτόχρονα, μας εξελίσσει. Η δουλειά μας είναι κομμάτι της ταυτότητάς μας. Είμαστε δημιουργικοί από τη φύση μας. Είμαστε εφευρετικοί όταν θέλουμε και… γκρινιάρηδες όταν δεν θέλουμε. Είναι καλό να αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα. Αν δεν μας αρέσει ας μην παραπονιόμαστε. Ας κάνουμε κάτι για να την αλλάξουμε. Αντί να βλέπουμε το ποτήρι μισοάδειο ας το δούμε μισογεμάτο. Το περιεχόμενό του δεν αλλάζει, αλλάζει όμως η δική μας οπτική. Και είναι αυτή που κάνει τη διαφορά.