Tο Design έχει μεγάλο αντίκτυπο στην καθημερινότητά μας. Ωστόσο, σπάνια το αντιλαμβανόμαστε.
Ας αναρωτηθούμε: Τι σημαίνει design; Πόσο σημαντικό είναι στην καθημερινότητά μας; Είναι άραγε τόσο σημαντικό ώστε να επηρεάζει τις κοινωνικές και προσωπικές μας αντιλήψεις;
Πριν καταλάβουμε τι είναι πραγματικά το design, είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας πώς απορροφούμε τις πληροφορίες.
Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο είναι μέσα από τις πέντε αισθήσεις μας, την όραση, την ακοή, τη γεύση, την όσφρηση και την αφή. Αυτές οι αισθήσεις επιτρέπουν στο μυαλό μας να καταλάβει καλύτερα το περιβάλλον μας. Ανάλογα με τον τύπο της εμπειρίας, οι αισθήσεις αυτές συνεργάζονται για να μας βοηθήσουν να διαμορφώσουμε αντιλήψεις ενώ παράλληλα δίνουν το έναυσμα για να έχουμε συναισθήματα.
Καθώς προχωρούμε στη ζωή, αρχίζουμε να χτίζουμε μια βιβλιοθήκη εμπειριών, τις οποίες θυμόμαστε για να μας βοηθήσουν να λάβουμε γρήγορες αποφάσεις. Αυτές οι αισθητήριες εμπειρίες δουλεύουν στενά μαζί με άλλους παράγοντες όπως το περιβάλλον, η ηλικία, οι πεποιθήσεις και οι επιρροές (κοινωνικές, διασημότητες, φίλοι) και μας βοηθούν να πλοηγούμε στη ζωή επηρεάζοντας τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Σε ένα βασικό επίπεδο είναι πολύ εύκολο να δούμε πώς οι παραπάνω αισθήσεις και οι πρόσθετοι παράγοντες μπορούν να καθορίσουν τις επιλογές μας. Οι σχεδιαστές και οι έμποροι εδώ και δεκαετίες τοποθετούν προϊόντα και υπηρεσίες με τέτοιο τρόπο ώστε να επηρεάσουν το καταναλωτικό κοινό. Όλους εμάς δηλαδή.
Τι είναι το design;
Ας αρχίσουμε με τον ορισμό του λεξικού για το design: σκοπός ή σχεδιασμός που υπάρχει πίσω από μια ενέργεια, γεγονός ή αντικείμενο.
Η λέξη «σχεδιασμός» μπορεί να έχει πολλούς ορισμούς, αλλά συνήθως πρόκειται για δύο πράγματα – το σχεδιασμό με στόχο να βρεθούν λύσεις ή τον καλλιτεχνικό σχεδιασμό. Και οι δύο μορφές σχεδιασμού έχουν βοηθήσει το ανθρώπινο είδος να ξεπεράσει τον σύγχρονο κόσμο. Η ικανότητά μας να χρησιμοποιούμε το σχεδιασμό ως εκφραστικό σύστημα ή ως μια διαδικασία για την ανάπτυξη λύσεων είναι εμφανής σε όλη την πορεία μας από τα πρωτόγονα στάδια.
Ο σχεδιασμός που βασίζεται στη λύση είναι με άλλα λόγια δημιουργική επίλυση προβλημάτων. Ο σχεδιαστής αναγνωρίζει ή κατανοεί μια ανάγκη και στη συνέχεια προσπαθεί να βρει λύσεις. Αυτό γίνεται μέσα από μια δημιουργική διαδικασία, μελετώντας το περιβάλλον, τους ανθρώπους, υπολογίζοντας τι λείπει και πώς μπορεί να βελτιωθεί.
Ο καλλιτεχνικός σχεδιασμός είναι λίγο διαφορετικός. Είναι τρόπος έκφρασης, μια συναισθηματική ανάγκη, κάτι αφηρημένο. Πρόκειται για μια διαδικασία πειραματισμού που χρησιμοποιεί όλα τα μέσα (ζωγραφική, γλυπτική κ.α.) για να μεταφέρει το μήνυμα των δημιουργών. Αυτή η μορφή σχεδιασμού απαιτεί από το κοινό να συμμετέχει στην αφήγηση σε ένα συναισθηματικό και ψυχολογικό επίπεδο.
Ο σχεδιασμός γεννάται από την επιθυμία μας να ανυψώσουμε τις εμπειρίες μας, είτε αυτό είναι σε πρακτικό είτε σε συναισθηματικό επίπεδο. Μας ενθαρρύνει να εξερευνήσουμε και να πειραματιστούμε, είναι μια διαδικασία που είναι χαραγμένη στο DNA μας ως είδος. Τα άτομα που κατάφεραν να εκφράσουν τη δημιουργική φύση τους κατάφεραν να δουν τα πράγματα από μια διαφορετική προοπτική.
Είτε πρόκειται για εικαστικές είτε για εφαρμοσμένες τέχνες -όπως η γραφιστική- το ζητούμενο πάντα για τους σχεδιαστές είναι να δημιουργήσουν ισχυρές εικόνες έτσι ώστε να τραβήξουν την προσοχή του κοινού. Κατόπιν μπορούν με σχετική ευκολία να περάσουν το μήνυμά τους, πολλές φορές χωρίς καν το κοινό να το αντιλαμβάνεται.
Πώς επηρεάζει ο σχεδιασμός την καθημερινότητά μας;
Είτε το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι, ο σχεδιασμός μας περιβάλλει. Ρίξτε μια ματιά στο βιβλίο που βρίσκεται δίπλα σας, στο τηλέφωνο στο χέρι σας, στην επιγραφή έξω από το παράθυρό σας, ή ακόμα στον ιστότοπο που περιηγείστε. Όλα αυτά τα στοιχεία τα έχουν επιμεληθεί προσεκτικά κάποιοι σχεδιαστές.
Ο σχεδιασμός μας βοηθά να εμπλακούμε, μας κρατά συνδεδεμένους με τον κόσμο, μας βοηθά να κατευθυνθούμε στον δρόμο μας μέσα από φυσικούς και ψηφιακούς χώρους. Έχει την εξουσία να πείσει και να ενισχύσει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Οπουδήποτε συναντάμε τη γλώσσα σε γραπτή μορφή, βλέπουμε το έργο των σχεδιαστών γραμματοσειρών και τυπογραφικών στοιχείων. Ο γραφικός σχεδιασμός επηρεάζει και ενίοτε ενισχύει την αφοσίωση μας στα προϊόντα που αγοράζουμε, στους χώρους που ψωνίζουμε. Η οπτική γλώσσα, οι εικόνες και τα χρώματα έχουν σχεδιαστεί προσεκτικά ώστε να φτάσουν σε εσάς, τον αναγνώστη, με συγκεκριμένη σειρά.
Οι καλοί σχεδιαστές εφευρίσκουν τρόπους για να συνδέσουν τις δημιουργίες τους με ανθρώπινα συναισθήματα. Δημιουργώντας αντικείμενα ή ιδέες με τις οποίες εμπλεκόμαστε συναισθηματικά καταφέρνουν να επηρεάσουν τις επιλογές μας.
Τα αποτελέσματά είναι σε μεγάλο βαθμό ασυνείδητα ή υποσυνείδητα. Το αν είναι καλό ή κακό είναι αμφισβητήσιμο, αλλά δεν μπορούμε να αρνηθούμε την επιρροή του design στη ζωή μας.
Ο σχεδιασμός (ο γραφιστικός σχεδιασμός στην περίπτωσή μας) είναι κάτι περισσότερο από όμορφες εικόνες και φανταχτερές γραμματοσειρές. Είναι χρόνια κατανόησης και πειραματισμού, εκμάθησης των απαραίτητων μέσων, και γνώσης του τι λειτουργεί και τι όχι.
Καθετί που βλέπουμε γύρω μας είναι προσεκτικά μελετημένο και σχεδιασμένο έτσι ώστε να προκαλεί μια επιθυμία. Είτε αυτή είναι για ένα αγαθό είτε για ένα τρόπο ζωής (lifestyle).
Οπότε την επόμενη φορά που θα δείτε την αγαπημένη σας διαφήμιση ενώ παρακολουθείτε το αγαπημένο σας πρόγραμμα, αφιερώστε ένα λεπτό και σκεφτείτε “γιατί;”
